Τα Online προγράμματα γυμναστικής (σωματικής άσκησης) αποτελούν την αναπόφευκτη προσαρμογή των υπηρεσιών σωματικής άσκησης σε συνθήκες καραντίνας. Μπορεί να εξυπηρετούν την βραχυπρόθεσμη επιβίωση ενός επαγγελματικού κλάδου, κατά πόσο όμως εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της πλειονότητας των ασκούμενων που τις επιλέγουν;
Τι είναι και τι εξυπηρετεί η σωματική άσκηση;
Προτού προσπαθήσουμε να δώσουμε απάντηση στο παραπάνω ερώτημα θα πρέπει πρώτα να δώσουμε μια σύντομη περιγραφή του όρου ”σωματική άσκηση”.
Ως σωματική άσκηση μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την συστηματοποιημένη σωματική κίνηση. Λέγοντας συστηματοποιημένη, εννοώ τον έλεγχο ποιοτικών (εξατομίκευση-τεχνική) και ποσοτικών χαρακτηριστικών (διάρκεια, ένταση, συχνότητα) της εκάστοτε σωματικής κίνησης. Από τα παραπάνω γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι δεν μπορεί να υπάρξει σωματική άσκηση χωρίς σωματική κίνηση.
Επίδραση της σωματικής άσκησης-κίνησης στην ανθρώπινη φυσιολογία
Δύο νόμοι από το παρελθόν εξηγούν με ποιο τρόπο η σωματική άσκηση – κίνηση επιδρά στην ανθρώπινη φυσιολογία. Ο Julius Wolff (1836–1902) διατύπωσε με απλότητα :
“Bone in a healthy person or animal will adapt to the loads under which it is placed”.
Δηλαδή τα οστά ενός υγιούς ατόμου θα προσαρμοστούν στα φορτία τα οποία υπόκεινται. Ποιο είναι το φορτίο από το οποίο κανένας αρτιμελής homo sapiens δεν μπορεί να ξεφύγει;
Η βαρύτητα.
Παράλληλα ο Henry Gassett Davis και ο Harold Frost διατύπωσαν με παρόμοια απλότητα ότι:
“Intermittent stretch causes collagenous tissues to hypertrophy until the resulting increase in strength reduces elongation in tension to some minimum level”.
Κατά συνέπεια δεν προσαρμόζονται μόνο τα οστά στο στρεσογόνο ερέθισμα της βαρύτητας αλλά και οι μαλακοί ιστοί, μεταξύ αυτών και οι μυς. Με παρόμοιο τρόπο προσαρμόζεται και το καρδιαγγειακό σύστημα.
Το σώμα μας δεν ”ενδιαφέρεται” για την επίτευξη των προπονητικών και εμφανισιακών μας στόχων. Η προσαρμογή του είναι απλά και μόνο η απόκριση στο στρες το οποίο προκαλείτε από κάποια πηγή αντίστασης.
Ποιό είναι το πλεονέκτημα της σωματικής άσκησης έναντι της σωματικής κίνησης;
Το πλεονέκτημα της σωματικής άσκησης έγκειται στην εν δυνάμει αύξηση της αποδοτικότητας και της ασφάλειας σε σύγκριση με την σωματική κίνηση. Ένα κατάλληλα σχεδιασμένο πρόγραμμα σωματικής άσκησης μπορεί να αυξήσει το όφελος για τον ασκούμενο ενώ παράλληλα μειώνει την πιθανότητα αρνητικών επιπτώσεων.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι σε καμία περίπτωση η σωματική άσκηση δεν υποκαθιστά την σωματική κίνηση. Το αντίθετο μάλιστα, λειτουργεί πάντα υποστηρικτικά και εξυπηρετεί διαχρονικά την απροβλημάτιστη σωματική κίνηση.
Σωματική άσκηση = αθλητισμός;
Όσο και να μας κάνει εντύπωση, ο αθλητισμός δεν πρέπει να συγχέεται με την σωματική άσκηση. Επίκεντρο του αθλητισμού είναι η απόδοση ενώ το επίκεντρο της σωματικής άσκησης (πρέπει) είναι ο ασκούμενος.
Online προγράμματα γυμναστικής
Απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να αξιοποιήσουμε τα πλεονεκτήματα της σωματικής άσκησης έναντι της σωματικής κίνησης είναι ο έλεγχος – προσδιορισμός των ποιοτικών (τεχνική καθοδήγηση – εξατομίκευση) και ποσοτικών (διάρκεια, ένταση, συχνότητα) χαρακτηριστικών της.
Ποσοτικά χαρακτηριστικά
Σε online προγράμματα γυμναστικής ο υπεύθυνος γυμναστής υπό προϋποθέσεις μπορεί να ελέγξει τα ποσοτικά χαρακτηριστικά του προγράμματος σωματικής άσκησης.
Παραδείγματα:
- Kάνε 10′ διάδρομο με μέση καρδιακή συχνότητα 130 παλμούς 3 φορές την εβδομάδα.
- Eκτέλεσε την Χ άσκηση, για 2 σετ των 10 επαναλήψεων, με αντίσταση 5kg, διάλειμμα 60΄΄ ανά σετ, 3 φορές την εβδομάδα.
Ποιοτικά χαρακτηριστικά (Τεχνική καθοδήγηση-Εξατομίκευση)
Ένα από τα κύρια στοιχεία που συχνά παραβλέπονται σε online προγράμματα εκγύμνασης, είναι η τεχνική καθοδήγηση και εξατομίκευση. Κάθε άσκηση που περιλαμβάνεται σε ένα πρόγραμμα σωματικής άσκησης μπορεί να παρομοιαστεί με ένα εργαλείο. Όπως με κάθε εργαλείο έτσι και για κάθε άσκηση, η διασφάλιση του αποτελέσματος σύμφωνα με τις ανάγκες του εκάστοτε ασκούμενου προϋποθέτει:
- Την εξατομικευμένη επιλογή ασκήσεων.
- Την τεχνική εξατομίκευση κάθε άσκησης όπου απαιτείτε.
- Την πλήρη κατανόηση και σωστή εκτέλεση κάθε άσκησης από τον ασκούμενο.
Κύριο μειονέκτημα
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι, ακόμα και αν τα online προγράμματα γυμναστικής έχουν την απαιτούμενη εξατομίκευση όσον αφορά την επιλογή και την τεχνική εκτέλεσης των ασκήσεων που περιλαμβάνουν, το τελικό αποτέλεσμα θα κριθεί από την σωστή εκτέλεση. Αναμφισβήτητα το κύριο μειονέκτημα των online προγραμμάτων γυμναστικής σε πραγματικό ή μη χρόνο, είναι η περιορισμένη ποιότητα τεχνικής καθοδήγησης και εξατομίκευσης που παρέχονται στον εκάστοτε ασκούμενο.
Ως εκ τούτου, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα online προγράμματα γυμναστικής αντενδείκνυται:
- Για τον μέσο περιστασιακά ασκούμενο.
- Αν το πρόγραμμα online εκγύμνασης έχει ομαδική μορφή.
- Στην περίπτωση που ο εκάστοτε πάροχος υπηρεσιών online εκγύμνασης δεν ακολουθεί κάποιο πρωτόκολλο λήψης ιατρικού ιστορικού και κινητικής αξιολόγησης σου. Ισχυρισμοί όπως : ”Σχεδιασμένο για ΟΛΟΥΣ – αποτελεσματικό για ΟΛΟΥΣ!” πρέπει να σε προβληματίζουν.
- Αν το πρόγραμμα online εκγύμνασης δεν εξατομικεύεται σύμφωνα με τα δεδομένα του ιατρικού ιστορικού και των κινητικών δυνατότητων σου.
Exercise is medicine
Τον τελευταίο καιρό, παρατηρείτε από την ιατρική κοινότητα, η ολοένα και αυξανόμενη παραδοχή της πρότασης: ”Exercise is medicine”. Ο ενστερνισμός της, υποχρεώνει τόσο τα εκπαιδευτικά ιδρύματα όσο και τους επαγγελματίες παροχής υπηρεσιών σωματικής άσκησης, να προχωρήσουν σε μια ουσιαστική αξιοποίηση των επιστημονικών ευρημάτων που οδήγησαν σε αυτή την διαπίστωση. Η ορθολογική χρήση κάθε μέσου που εξυπηρετεί τον σκοπό της σωματικής άσκησης οφείλει να παραμένει ανεπηρέαστη ακόμα και σε δύσκολες εποχές για τους λειτουργούς της.
Από την σκοπιά του ασκούμενου, η προοδευτική εξοικείωση με το ΄΄νέο΄΄ ρόλο της σωματικής άσκησης, κατά κάποιο τρόπο αυξάνει την ατομική ευθύνη των επιλογών του σχετικά με την συμμετοχή του σε πρόγραμμα σωματικής άσκησης. Αν η σωματική άσκηση, σε κάποιο βαθμό μπορεί να επιδρά στην ανθρώπινη υγεία σαν φάρμακο, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι λανθασμένες επιλογές σχετικά με αυτή, μπορεί να έχουν και ανεπιθύμητα αποτελέσματα.
Όπως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Κ της Καθημερινής την Κυριακή 16.05.2021.
